Mộng mắt (mộng thịt): Dấu hiệu và cách điều trị hiệu quả 2025

Mộng mắt là một bệnh lý mắt phổ biến, đặc biệt ở các quốc gia có khí hậu nóng và nhiều ánh nắng như Việt Nam. Tình trạng này không chỉ ảnh hưởng đến thẩm mỹ mà còn có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng nếu không được điều trị đúng cách. Bài viết này của DokCrazy sẽ cung cấp thông tin đầy đủ về mộng mắt, từ nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết đến các phương pháp điều trị hiệu quả.

Mộng mắt là gì? Có giống với mộng mỡ không?

Mộng mắt (mộng thịt) là gì?

Mộng mắt, hay còn gọi là mộng thịt mắt (tiếng Anh: Pterygium), là một tình trạng tăng sinh bất thường của kết mạc (lớp màng mỏng bao phủ bên ngoài nhãn cầu). Mô kết mạc phát triển vượt quá giới hạn và bò dần vào vùng giác mạc (lòng đen). Mộng mắt thường bắt đầu từ góc mắt (thường là góc mũi) và có thể tiến triển dần đến trung tâm giác mạc.

Mộng thịt ở mắt có dạng một mảng mô màu hồng nhạt hoặc trắng hồng, có nhiều mạch máu, hình tam giác với đỉnh hướng về phía trung tâm giác mạc. Khi mộng mắt phát triển đến vùng trung tâm giác mạc, nó có thể che phủ trục thị giác, gây ra tình trạng mờ mắt và ảnh hưởng nghiêm trọng đến thị lực.

Mộng mắt và mộng mỡ khác nhau như thế nào?

Mộng mắt (mộng thịt hay mộng thịt mắt) và mộng mỡ thường bị nhầm lẫn do tên gọi tương tự, nhưng thực tế là hai bệnh lý hoàn toàn khác nhau:

Mộng mắt (mộng thịt):

Là sự phát triển bất thường của kết mạc vào giác mạc
Thường xuất phát từ góc mắt phía mũi
Có màu hồng hoặc trắng hồng, có nhiều mạch máu
Nguyên nhân chủ yếu do tia UV, môi trường bụi bẩn
Có thể ảnh hưởng đến thị lực nếu tiến triển vào trung tâm giác mạc

Mộng mỡ (pingueculum):

Là các nốt màu vàng nhạt hoặc trắng ngà trên kết mạc
Thường xuất hiện ở hai bên giác mạc (phía mũi và phía thái dương)
Không xâm lấn vào giác mạc
Ít ảnh hưởng đến thị lực
Cũng do tác động của tia UV

Điểm khác biệt quan trọng nhất là mộng mỡ không xâm lấn vào giác mạc, trong khi mộng thịt có khả năng phát triển vào giác mạc và ảnh hưởng đến thị lực.

Phân loại mộng mắt theo y học

Phân loại theo WHO

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), mộng mắt được phân loại thành 4 mức độ:

Độ 1: Mộng mắt vượt qua rìa giác mạc không quá 2mm
Độ 2: Mộng mắt xâm lấn giác mạc từ 2mm đến 4mm
Độ 3: Mộng mắt xâm lấn giác mạc từ 4mm đến vùng đồng tử
Độ 4: Mộng mắt vượt qua vùng đồng tử

Theo mức độ xâm lấn giác mạc

Dựa vào mức độ xâm lấn vào giác mạc, mộng mắt được chia thành:

Mộng nhỏ: Chỉ vượt qua rìa giác mạc một đoạn ngắn, chưa ảnh hưởng đến thị lực
Mộng trung bình: Xâm lấn vào giác mạc nhưng chưa đến vùng đồng tử, có thể gây mờ mắt nhẹ
Mộng lớn: Xâm lấn đến vùng đồng tử hoặc vượt qua trục thị giác, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến thị lực

Theo giải phẫu và tiên lượng bệnh

Mộng tiến triển: Có nhiều mạch máu, mô mộng dày, viêm nhiều, thường phát triển nhanh
Mộng tĩnh: Ít mạch máu, mỏng, tiến triển chậm hoặc không tiến triển
Mộng tái phát: Xuất hiện sau khi đã phẫu thuật cắt mộng trước đó, thường có tính chất xâm lấn mạnh hơn

Nguyên nhân gây mộng mắt phổ biến

Mộng thịt ở mắt có nhiều nguyên nhân, nhưng các yếu tố chính gây ra tình trạng này bao gồm:

Tia cực tím – yếu tố nguy cơ hàng đầu

Tiếp xúc kéo dài với tia cực tím (UV) từ ánh nắng mặt trời là nguyên nhân chính gây mộng mắt. Tia UV làm tổn thương tế bào kết mạc và kích thích sự tăng sinh bất thường của mô liên kết, dẫn đến hình thành mộng thịt. Điều này giải thích tại sao mộng mắt phổ biến hơn ở các quốc gia gần xích đạo, nơi có cường độ tia UV cao.

Di truyền – cơ địa mẫn cảm với ánh sáng

Yếu tố di truyền đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển mộng mắt. Một số người có cơ địa mẫn cảm với tia UV hơn người khác, khiến họ dễ bị mộng mắt hơn dù tiếp xúc với cùng lượng ánh nắng. Nếu trong gia đình có người bị mộng mắt, bạn cũng có nguy cơ cao hơn mắc bệnh này.

Môi trường nhiều bụi bẩn, khói, gió mạnh

Môi trường có nhiều chất kích ứng như bụi, khói, hóa chất công nghiệp, gió mạnh làm tăng nguy cơ phát triển mộng mắt. Các yếu tố này gây kích ứng mắt liên tục, thúc đẩy quá trình viêm và tăng sinh mô bất thường.

Không đeo kính bảo vệ khi ra ngoài trời

Không sử dụng kính râm hoặc kính bảo vệ khi ra ngoài trời nắng là yếu tố nguy cơ đáng kể. Kính râm chất lượng tốt có thể chặn tia UV, giảm đáng kể nguy cơ phát triển mộng mắt. Người thường xuyên làm việc ngoài trời nhưng không đeo kính bảo vệ có tỷ lệ mắc mộng mắt cao hơn nhiều.

Dấu hiệu nhận biết sớm mộng thịt ở mắt

Nhận biết sớm các dấu hiệu của mộng mắt giúp điều trị kịp thời, tránh các biến chứng nghiêm trọng:

Cộm, đỏ, khô và cảm giác có dị vật trong mắt

Giai đoạn đầu của mộng mắt thường biểu hiện bằng cảm giác khó chịu ở mắt. Người bệnh có thể cảm thấy cộm, đỏ, khô mắt hoặc có cảm giác như có dị vật trong mắt. Mắt thường xuyên đỏ, đặc biệt sau khi tiếp xúc với ánh nắng, gió hoặc bụi.

Xem thêm: Lòng Trắng Mắt Bị Đỏ: Nguyên Nhân Và Cách Điều Trị Hiệu Quả

Xuất hiện mô màu trắng/vàng hồng bò dần vào lòng đen

Dấu hiệu đặc trưng nhất của mộng mắt là sự xuất hiện của một mảng mô màu trắng hoặc hồng nhạt ở góc mắt (thường là góc phía mũi). Mảng mô này có hình dạng tam giác, đỉnh hướng về phía trung tâm giác mạc. Theo thời gian, mộng thịt phát triển và bò dần vào lòng đen (giác mạc).

Mờ mắt nếu mộng che phủ giác mạc trung tâm

Khi mộng mắt tiến triển và xâm lấn vào trung tâm giác mạc, người bệnh có thể bị mờ mắt. Mức độ mờ mắt phụ thuộc vào vị trí và kích thước của mộng. Nếu mộng che phủ trục thị giác, thị lực có thể giảm đáng kể.

Xem thêm: Mắt bị mờ như có màng che: Nguyên nhân, dấu hiệu cảnh báo & cách xử lý hiệu quả

Nhạy cảm với ánh sáng, chảy nước mắt thường xuyên

Người bị mộng mắt thường nhạy cảm với ánh sáng (chói mắt) và chảy nước mắt sống nhiều hơn bình thường, đặc biệt khi ra ngoài trời nắng hoặc tiếp xúc với gió, bụi. Các triệu chứng này thường trầm trọng hơn trong giai đoạn viêm hoạt động của mộng mắt.

Ai dễ bị mộng thịt ở mắt?

Một số nhóm người có nguy cơ cao hơn mắc mộng mắt do đặc thù công việc hoặc lối sống:

Người thường xuyên tiếp xúc với ánh nắng mạnh

Những người sống ở vùng nhiệt đới hoặc cận nhiệt đới, nơi có cường độ tia UV cao, có nguy cơ cao hơn. Các nghiên cứu cho thấy tỷ lệ mắc mộng mắt tăng theo vĩ độ địa lý (càng gần xích đạo, tỷ lệ càng cao).

Công nhân công trường, lái xe, nông dân

Những người làm việc ngoài trời như công nhân xây dựng, lái xe, ngư dân, nông dân có tỷ lệ mắc mộng mắt cao hơn do thường xuyên tiếp xúc với ánh nắng, gió, bụi và các yếu tố kích ứng môi trường khác.

Người không có thói quen đeo kính bảo vệ mắt

Không sử dụng kính râm hoặc kính bảo vệ khi ra ngoài trời là yếu tố nguy cơ quan trọng. Kính râm chất lượng tốt có thể chặn tới 99% tia UV, giảm đáng kể nguy cơ phát triển mộng mắt.

Trẻ em chơi ngoài trời lâu dưới nắng gắt

Trẻ em thường xuyên chơi ngoài trời dưới ánh nắng mặt trời mà không đeo kính bảo vệ cũng có nguy cơ cao. Hơn nữa, tổn thương do tia UV tích lũy từ thời thơ ấu có thể làm tăng nguy cơ phát triển mộng mắt trong tương lai.

Mộng thịt có nguy hiểm không? Có lây không?

Mộng thịt không lây truyền

Mộng mắt không phải là bệnh lây nhiễm. Nó không thể lây từ người này sang người khác qua tiếp xúc, dùng chung đồ cá nhân hay bất kỳ hình thức nào khác. Mộng mắt là kết quả của sự tăng sinh bất thường của kết mạc do các yếu tố môi trường và di truyền, không phải do vi khuẩn, virus hay các tác nhân gây bệnh truyền nhiễm.

Nếu không điều trị, có thể gây: mờ mắt, viêm giác mạc, biến dạng giác mạc

Mặc dù không lây truyền, mộng mắt vẫn có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng nếu không được điều trị:

Mờ mắt: Khi mộng xâm lấn vào trung tâm giác mạc, nó có thể che phủ trục thị giác và gây mờ mắt đáng kể.
Viêm giác mạc: Mộng mắt có thể gây viêm giác mạc mạn tính, làm tăng nguy cơ nhiễm trùng và tổn thương giác mạc.
Biến dạng giác mạc: Mộng lớn có thể kéo và làm biến dạng giác mạc, dẫn đến loạn thị không đều và khó khắc phục bằng kính.
Hạn chế vận động nhãn cầu: Trong một số trường hợp hiếm gặp, mộng lớn có thể hạn chế vận động nhãn cầu.

Có thể tái phát nếu không bảo vệ mắt sau phẫu thuật

Tái phát là một vấn đề phổ biến sau phẫu thuật cắt mộng mắt, đặc biệt nếu không bảo vệ mắt khỏi tia UV và các yếu tố kích ứng khác. Tỷ lệ tái phát có thể cao tới 40-50% nếu không có biện pháp phòng ngừa thích hợp. Mộng tái phát thường có tính chất xâm lấn mạnh hơn và khó điều trị hơn mộng ban đầu.

Để giảm nguy cơ tái phát, người bệnh cần:

Đeo kính râm chất lượng tốt khi ra ngoài trời
Sử dụng nón rộng vành để che mắt
Tránh môi trường nhiều bụi, khói
Tuân thủ theo dõi định kỳ với bác sĩ nhãn khoa

Chẩn đoán mộng mắt bằng cách nào?

Chẩn đoán mộng mắt thường không khó khăn và có thể thực hiện thông qua các phương pháp sau:

Khám mắt định kỳ – soi đèn khe

Bác sĩ nhãn khoa có thể chẩn đoán mộng mắt bằng cách kiểm tra mắt bằng đèn khe. Đèn khe cho phép bác sĩ quan sát chi tiết bề mặt mắt và xác định vị trí, kích thước, mức độ xâm lấn của mộng mắt vào giác mạc.

Đo thị lực, chụp ảnh giác mạc để theo dõi tiến triển

Đo thị lực giúp đánh giá mức độ ảnh hưởng của mộng mắt đến khả năng nhìn. Chụp ảnh giác mạc bằng các thiết bị chuyên dụng (như máy chụp cắt lớp giác mạc OCT) giúp bác sĩ theo dõi sự tiến triển của mộng mắt qua thời gian và lập kế hoạch điều trị phù hợp.

Xem thêm: Bảng đo thị lực là gì? Hướng dẫn đọc bảng đo thị lực 2025

Phân biệt với các u lành quanh kết mạc

Bác sĩ cần phân biệt mộng mắt với các tổn thương lành tính khác của kết mạc như mộng mỡ (pingueculum), u nhú kết mạc, u mạch máu... Việc phân biệt chính xác giúp xác định phương pháp điều trị phù hợp.

Cách điều trị mộng mắt hiện nay

Điều trị mộng mắt phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng và ảnh hưởng đến thị lực:

Sử dụng thuốc nhỏ mắt chống viêm – trì hoãn tiến triển

Đối với mộng mắt nhỏ chưa ảnh hưởng đến thị lực, bác sĩ có thể chỉ định thuốc nhỏ mắt, đây có thể được xem như cách chữa mộng mắt tại nhà hiệu quả:

Thuốc nhỏ mắt chống viêm không steroid (NSAIDs)
Thuốc nhỏ mắt corticosteroid trong giai đoạn viêm cấp tính
Thuốc nhỏ mắt nhân tạo để giảm khô mắt và kích ứng

Các thuốc này không làm mộng mắt biến mất nhưng có thể làm chậm sự tiến triển và giảm các triệu chứng khó chịu.

Phẫu thuật cắt mộng kết hợp ghép kết mạc (nếu mộng lớn)

Có nên cắt mộng mắt không? Phẫu thuật là phương pháp điều trị hiệu quả nhất cho mộng mắt, đặc biệt khi mộng lớn và ảnh hưởng đến thị lực. Các phương pháp phẫu thuật phổ biến bao gồm:

Cắt mộng đơn thuần: Phù hợp với mộng nhỏ, đơn giản
Cắt mộng kết hợp ghép kết mạc tự thân: Giảm tỷ lệ tái phát
Cắt mộng kết hợp sử dụng Mitomycin C: Chất chống tăng sinh giúp giảm tỷ lệ tái phát
Cắt mộng kết hợp ghép màng ối: Áp dụng cho mộng lớn, phức tạp

Thời gian mổ mộng mắt bao lâu thì lành phụ thuộc vào phương pháp phẫu thuật và mức độ nghiêm trọng của mộng. Thông thường, vết mổ sẽ lành sau 1-2 tuần, nhưng quá trình phục hồi hoàn toàn có thể kéo dài 4-6 tuần.

Sau mổ – cần đeo kính bảo vệ mắt tuyệt đối khỏi tia UV

Sau phẫu thuật, việc bảo vệ mắt khỏi tia UV và các yếu tố kích ứng là vô cùng quan trọng để ngăn ngừa tái phát. Bác sĩ thường khuyến nghị:

Đeo kính râm chống tia UV khi ra ngoài trời, ngay cả khi trời râm
Sử dụng thuốc nhỏ mắt theo chỉ định của bác sĩ
Tránh môi trường nhiều bụi, khói, gió mạnh
Khám định kỳ để theo dõi tình trạng phục hồi và phát hiện sớm dấu hiệu tái phát

Mua kính bảo vệ mắt, ngăn tia UV chính hãng tại đâu?

DokCrazy – Thương hiệu kính mắt Hà Nội bảo vệ mắt chuyên dụng, phong cách

DokCrazy là thương hiệu kính mắt local dành cho người Việt, cung cấp các sản phẩm kính chất lượng cao giúp bảo vệ mắt khỏi tia UV - nguyên nhân chính gây mộng mắt. Với thiết kế đa dạng, phong cách, DokCrazy mang đến giải pháp bảo vệ mắt hiệu quả mà vẫn đảm bảo tính thẩm mỹ.

Đa dạng kính râm, kính bảo hộ, kính chống bụi – phù hợp người có tiền sử mộng thịt

DokCrazy cung cấp nhiều dòng sản phẩm phù hợp với người có tiền sử mộng mắt hoặc muốn phòng ngừa mộng mắt:

Kính râm phân cực: Chống chói lóa hiệu quả, bảo vệ mắt khỏi tia UV gây thoái hóa điểm vàng và mộng mắt
Kính râm nhựa/kính râm kim loại: Thiết kế hiện đại, chống tia UV400, phù hợp cho mọi hoạt động ngoài trời
Kính chống bụi trắng: Thiết kế form to che kín mắt, bảo vệ tối đa khỏi khói bụi, mưa gió - các yếu tố kích ứng gây mộng mắt

Tất cả các sản phẩm kính của DokCrazy đều được chế tạo từ vật liệu chất lượng cao như Polycarbonate, có khả năng chống tia UV400, chống 99% tia cực tím - yếu tố nguy cơ hàng đầu gây mộng mắt.

Khách hàng có thể mua sắm online thuận tiện qua website chính thức: https://dokcrazy.com hoặc các sàn thương mại điện tử.

Kết luận

Mộng mắt (mộng thịt) là bệnh lý mắt phổ biến do tác động của tia UV và các yếu tố môi trường. Mặc dù không nguy hiểm đến tính mạng, mộng mắt có thể gây mờ mắt và nhiều biến chứng nghiêm trọng nếu không được điều trị kịp thời. Phát hiện sớm và điều trị đúng cách là chìa khóa để ngăn ngừa các biến chứng.

Việc bảo vệ mắt khỏi tia UV và các yếu tố kích ứng là biện pháp phòng ngừa hiệu quả nhất. Sử dụng kính râm chất lượng tốt như các sản phẩm của DokCrazy khi ra ngoài trời không chỉ giúp ngăn ngừa mộng mắt mà còn bảo vệ mắt khỏi nhiều bệnh lý khác.

Nếu bạn đang tìm kiếm giải pháp bảo vệ mắt hiệu quả hoặc đã có tiền sử mộng mắt, hãy truy cập website để được tư vấn và lựa chọn sản phẩm phù hợp nhất với nhu cầu của bạn.