Tăng nhãn áp (IOP): Nguyên nhân, triệu chứng và biến chứng rủi ro

Tăng nhãn áp là một trong những vấn đề sức khỏe mắt nghiêm trọng, có thể dẫn đến mất thị lực vĩnh viễn nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Hiểu rõ tăng nhãn áp là gì, nguyên nhân, triệu chứng, biến chứng và cách phòng ngừa sẽ giúp bạn bảo vệ tốt hơn đôi mắt của mình. Trong bài viết này, DokCrazy sẽ cùng bạn khám phá chi tiết về tình trạng này, đồng thời giới thiệu các sản phẩm kính bảo vệ mắt phù hợp giúp hạn chế nguy cơ tăng nhãn áp.

1. Tăng nhãn áp là gì?

1.1 Định nghĩa tăng nhãn áp (IOP)

Bệnh tăng nhãn áp là gì? Tăng nhãn áp (viết tắt là IOP – Intraocular Pressure) là tình trạng áp lực nội nhãn trong mắt vượt quá mức bình thường. Áp lực này sinh ra do sự cân bằng không ổn định giữa sản xuất và thoát thủy dịch trong mắt.

Mức áp lực nhãn cầu bình thường dao động từ 10 đến 21 mmHg. Khi áp lực này tăng lên và duy trì ở mức cao hơn, sẽ gây tổn thương đến dây thần kinh thị giác, làm giảm khả năng truyền tín hiệu hình ảnh từ mắt đến não. Nếu không được xử lý, tăng nhãn áp có thể dẫn đến mất thị lực vĩnh viễn.

1.2 Mối liên hệ giữa tăng nhãn áp và bệnh Glocom

Glocom, hay còn gọi là cườm nước, là bệnh lý xảy ra do tổn thương dây thần kinh thị giác kéo dài, thường xuất phát từ tình trạng tăng nhãn áp. Tuy nhiên, không phải lúc nào tăng nhãn áp cũng dẫn đến glocom, nhưng nó được xem là yếu tố nguy cơ hàng đầu.

Nhiều người có áp lực nhãn cầu cao nhưng chưa biểu hiện tổn thương thần kinh thị giác, do đó việc phát hiện và điều trị sớm tăng nhãn áp là rất quan trọng để ngăn ngừa biến chứng glocom.

2. Sự khác biệt giữa tăng nhãn áp và bệnh Glocom (Glaucoma) là gì?

2.1 Tăng nhãn áp (IOP) và Glocom

• Tăng nhãn áp là tình trạng áp lực trong mắt cao hơn bình thường, có thể được kiểm soát và điều trị hiệu quả nếu phát hiện sớm.
• Glocom (Glaucoma) là một bệnh lý mãn tính, gây tổn thương không hồi phục dây thần kinh thị giác, có thể dẫn đến mù lòa nếu không được quản lý đúng cách.

Như vậy, tăng nhãn áp là một phần trong cơ chế gây ra glocom, nhưng không phải người bị tăng nhãn áp nào cũng bị glocom.

2.2 Glocom góc mở và góc đóng

• Glocom góc mở: Thủy dịch thoát ra ngoài mắt bị cản trở từ từ do các kênh dẫn thủy dịch bị tắc nghẽn dần, dẫn đến tăng áp lực nội nhãn và tổn thương thần kinh thị giác. Bệnh tiến triển âm thầm, ít triệu chứng rõ ràng ban đầu.
• Glocom góc đóng: Tình trạng nguy hiểm hơn khi góc thoát thủy dịch bị chặn hoàn toàn, khiến áp lực nhãn cầu tăng đột ngột, gây đau mắt dữ dội, đỏ mắt, giảm thị lực nhanh, buồn nôn và cần can thiệp cấp cứu y tế.

3. Nguyên nhân tăng nhãn áp

3.1 Tích tụ dịch (thủy dịch)

Trong mắt luôn có một lượng thủy dịch được sản xuất liên tục và thoát ra qua các kênh dẫn để duy trì áp lực nhãn cầu ổn định. Khi thủy dịch bị tích tụ do tắc nghẽn hoặc sản xuất quá mức, áp lực trong mắt sẽ tăng lên, gây ra tình trạng tăng nhãn áp.

3.2 Tuổi tác

Nguy cơ tăng nhãn áp tăng cao ở người lớn tuổi do các cấu trúc trong mắt dần suy giảm khả năng thoát thủy dịch hiệu quả.

3.3 Thuốc

Một số loại thuốc nhỏ mắt gây tăng nhãn áp, hoặc thuốc corticosteroid dùng lâu dài có thể làm tăng áp lực nội nhãn như một tác dụng phụ. Việc sử dụng thuốc phải có chỉ định và theo dõi của bác sĩ chuyên khoa.

3.4 Giác mạc mỏng hơn bình thường

Giác mạc mỏng làm giảm khả năng kiểm soát áp lực nội nhãn, đồng thời có thể làm sai lệch kết quả đo áp lực mắt, dẫn đến khó khăn trong chẩn đoán và điều trị.

3.5 Tiền sử gia đình

Nguy cơ mắc tăng nhãn áp cao hơn nếu trong gia đình có người từng bị glocom hoặc tăng nhãn áp, do yếu tố di truyền.

3.6 Các vấn đề về mắt

Viêm mắt, thoái hóa võng mạc hoặc các chấn thương mắt cũng có thể dẫn đến tăng áp lực nhãn cầu.

3.7 Mắc phải các bệnh lý khác

Bệnh lý toàn thân như tiểu đường, cao huyết áp, và bệnh tim mạch có thể làm tăng nguy cơ tăng nhãn áp.

3.8 Các nguyên nhân hiếm gặp khác

Các yếu tố di truyền hiếm gặp hoặc sự phát triển bất thường của mắt trong giai đoạn bào thai cũng có thể gây tăng nhãn áp bẩm sinh hoặc tăng nhãn áp thứ phát.

4. Dấu hiệu tăng nhãn áp là gì?

4.1 Triệu chứng đầu tiên của tăng nhãn áp

Ở giai đoạn đầu, tăng nhãn áp thường không có triệu chứng rõ ràng, khiến người bệnh khó phát hiện sớm. Một số người có thể cảm thấy:

• Đau nhức mắt nhẹ hoặc đau đầu vùng thái dương.
• Thị lực có thể hơi mờ, không sắc nét khi nhìn xa.

4.2 Biểu hiện khi bệnh nặng hơn

Khi tăng nhãn áp tiến triển, người bệnh có thể gặp:

• Giảm thị lực rõ rệt, cảm giác mắt bị nặng.
• Xuất hiện các vệt sáng hoặc quầng sáng quanh đèn.
• Thị trường bị thu hẹp dần, đặc biệt là vùng nhìn ngoại vi.

4.3 Dấu hiệu của Glocom góc đóng

Tình trạng cấp cứu nguy hiểm với các biểu hiện:

• Đau mắt đột ngột, rất mạnh.
• Mắt đỏ và sưng.
• Giảm thị lực nhanh.
• Buồn nôn, nôn mửa.

Người bệnh cần được điều trị kịp thời để tránh mất thị lực vĩnh viễn.

5. Biến chứng tăng nhãn áp

Tăng nhãn áp nếu không được phát hiện và kiểm soát kịp thời có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống của người bệnh.

5.1 Mất thị lực vĩnh viễn do tổn thương dây thần kinh thị giác

Một trong những biến chứng nghiêm trọng nhất của tăng nhãn áp là tổn thương dây thần kinh thị giác – bộ phận đảm nhận vai trò truyền dẫn tín hiệu hình ảnh từ mắt đến não bộ. Khi áp lực nội nhãn duy trì ở mức cao quá lâu, các sợi thần kinh thị giác sẽ bị chèn ép, tổn thương và chết dần. Quá trình này diễn ra âm thầm, không gây đau đớn, nhưng lại dẫn đến mất dần khả năng nhận biết hình ảnh và thu hẹp phạm vi thị trường.

Nếu không được điều trị kịp thời, tổn thương này sẽ trở nên không thể hồi phục, gây ra mất thị lực vĩnh viễn, thậm chí mù lòa hoàn toàn. Mất thị lực do tăng nhãn áp không chỉ ảnh hưởng đến khả năng sinh hoạt hàng ngày mà còn làm giảm nghiêm trọng chất lượng cuộc sống, gây trở ngại trong công việc và các hoạt động xã hội.

5.2 Tổn thương võng mạc và suy giảm chức năng thị giác

Áp lực nội nhãn cao không chỉ tác động lên dây thần kinh thị giác mà còn ảnh hưởng tiêu cực đến các mạch máu và cấu trúc võng mạc – lớp mô nhạy cảm với ánh sáng nằm ở phía sau mắt. Tình trạng tăng áp lực kéo dài có thể làm giảm lưu lượng máu đến võng mạc, gây ra tình trạng thiếu oxy và dinh dưỡng cho tế bào võng mạc.

Sự tổn thương này dẫn đến rối loạn chức năng võng mạc, gây ra các biểu hiện như nhìn mờ, xuất hiện điểm mù, hay những quầng sáng bất thường trong tầm nhìn. Đồng thời, tổn thương võng mạc cũng làm tăng nguy cơ mắc các bệnh mắt khác như thoái hóa võng mạc hoặc phù võng mạc, từ đó làm trầm trọng thêm tình trạng suy giảm thị lực.

6. Chẩn đoán tăng nhãn áp

6.1 Pachymetry

Phương pháp đo độ dày giác mạc giúp xác định nguy cơ và hỗ trợ trong việc đánh giá áp lực mắt chính xác hơn.

6.2 Tonometry

Đo áp lực nội nhãn bằng thiết bị chuyên dụng là phương pháp chính để phát hiện tăng nhãn áp.

6.3 Đo thị trường của mắt

Kiểm tra thị lực và phạm vi nhìn giúp phát hiện các vùng mất thị trường do tổn thương thần kinh thị giác.

6.4 Chụp cắt lớp kết hợp quang học (OCT)

Giúp đánh giá mức độ tổn thương dây thần kinh thị giác và võng mạc chi tiết, hỗ trợ trong chẩn đoán và theo dõi bệnh.

7. Phương pháp điều trị tăng nhãn áp

7.1 Thuốc

• Thuốc nhỏ mắt giúp giảm áp lực nhãn cầu bằng cách giảm sản xuất thủy dịch hoặc tăng khả năng thoát thủy dịch.
• Thuốc uống trong một số trường hợp hỗ trợ điều trị.

Việc sử dụng thuốc phải tuân thủ nghiêm ngặt chỉ định của bác sĩ, tránh tự ý dùng hoặc bỏ thuốc.

7.2 Phẫu thuật

Khi việc kiểm soát áp lực nội nhãn bằng thuốc không đạt hiệu quả hoặc bệnh đã tiến triển nặng, phẫu thuật sẽ được xem xét như một giải pháp cần thiết để bảo vệ thần kinh thị giác và duy trì thị lực.

• Mục tiêu phẫu thuật: Tạo ra một con đường thoát mới cho thủy dịch hoặc cải thiện khả năng thoát dịch hiện có nhằm giảm áp lực nội nhãn một cách bền vững.
• Các phương pháp phẫu thuật phổ biến:
• Phẫu thuật tạo lỗ lọc (trabeculectomy): Đây là kỹ thuật mở một lỗ nhỏ trên thành mắt để thủy dịch thoát ra ngoài, giảm áp lực nội nhãn.
• Phẫu thuật đặt thiết bị dẫn lưu: Sử dụng các ống dẫn lưu để dẫn thủy dịch từ bên trong mắt ra ngoài khoang chứa dưới da, giúp giảm áp lực.
• Phẫu thuật laser: Một số kỹ thuật laser như laser trabeculoplasty nhằm cải thiện dòng chảy thủy dịch qua các kênh dẫn tự nhiên.
• Quy trình và theo dõi: Phẫu thuật đòi hỏi bác sĩ chuyên khoa mắt giàu kinh nghiệm thực hiện, kèm theo theo dõi sau mổ chặt chẽ để phát hiện và xử lý kịp thời các biến chứng có thể xảy ra.

8. Phòng ngừa tăng nhãn áp

8.1 Khám mắt thường xuyên

Khám định kỳ giúp phát hiện sớm tăng nhãn áp, đặc biệt ở những người có yếu tố nguy cơ cao.

8.2 Đeo kính bảo vệ mắt DokCrazy

Sử dụng các sản phẩm kính bảo vệ mắt như:

• Kính chống ánh sáng xanh giúp giảm tác hại từ màn hình điện tử.
• Kính râm phân cực bảo vệ mắt khỏi tia UV và ánh sáng chói ngoài trời.

8.3 Sử dụng thuốc nhãn áp theo yêu cầu bác sĩ

Tuân thủ đúng phác đồ điều trị, không tự ý thay đổi hoặc ngừng thuốc khi chưa có chỉ định.

9. Các sản phẩm của DokCrazy giúp bảo vệ mắt khỏi tăng nhãn áp

9.1 Kính bảo vệ mắt khỏi ánh sáng xanh

Kính DokCrazy trang bị lớp phủ chống ánh sáng xanh, bảo vệ mắt khỏi mỏi và tổn thương do tiếp xúc lâu với màn hình điện thoại, máy tính.

9.2 Kính bảo vệ mắt UV

Các sản phẩm kính DokCrazy có khả năng chống tia UV hiệu quả, bảo vệ mắt khỏi các tác nhân có hại từ ánh sáng mặt trời.

9.3 Kính bảo vệ mắt khi đi ngoài trời

Kính râm phân cực DokCrazy giúp bảo vệ mắt khỏi gió, bụi, nắng nóng và các yếu tố môi trường khác, giảm nguy cơ tăng nhãn áp thứ phát do kích ứng mắt.

10. Câu hỏi thường gặp

10.1 Tăng nhãn áp là gì?

Tăng nhãn áp là tình trạng áp lực trong mắt vượt mức bình thường, gây tổn thương thần kinh thị giác nếu không được kiểm soát.

10.2 Thuốc nhỏ mắt gây tăng nhãn áp có phải là nguyên nhân phổ biến không?

Một số loại thuốc nhỏ mắt và thuốc corticosteroid có thể làm tăng áp lực nội nhãn, nên cần được sử dụng theo chỉ định và theo dõi kỹ.

10.3 Tăng nhãn áp có thể điều trị khỏi hoàn toàn không?

Tăng nhãn áp có thể được kiểm soát hiệu quả nếu phát hiện sớm và điều trị đúng cách, nhưng không thể chữa khỏi hoàn toàn nếu đã gây tổn thương nghiêm trọng.

10.4 Những biến chứng của tăng nhãn áp là gì?

Biến chứng nghiêm trọng nhất là mất thị lực vĩnh viễn do tổn thương thần kinh thị giác không hồi phục.

Tăng nhãn áp là một bệnh lý nghiêm trọng, đòi hỏi sự quan tâm đặc biệt và chăm sóc mắt kỹ lưỡng. Việc hiểu rõ về nguyên nhân, triệu chứng và các biện pháp phòng ngừa sẽ giúp bạn bảo vệ đôi mắt một cách tốt nhất. Kết hợp sử dụng các sản phẩm kính bảo vệ mắt chất lượng như của DokCrazy sẽ góp phần giảm thiểu nguy cơ tăng nhãn áp và duy trì sức khỏe thị lực lâu dài.

Liên hệ cho DokCrazy nếu bạn đang có nhu cầu mua những sản phẩm kính mắt tại Hà Nội để bảo vệ mắt tránh khỏi những bệnh lý này nhé!